Het Turfschip van Breda

De list met het turfschip van Breda is is een van de bekendste gebeurtenissen uit de Tachtigjarige Oorlog. De stad Breda werd namelijk op 4 maart 1590 door de troepen van prins Maurits heroverd op de Spanjaarden. Met het turfschip werden zeventig soldaten het Kasteel van Breda binnen gesmokkeld. Het was een kantelpunt in de 80 jarige oorlog en een grote opsteker voor de moraal in de prille Nederlanden.

Het plan
In 1590 kwam een schipper genaamd Adriaen van Bergen met een plan: als schipper vervoerde hij regelmatig turf naar het Kasteel van Breda, waar de Spaanse troepen gelegerd waren. Omdat hij zo vaak kwam, werd zijn schip niet meer gecontroleerd. Hij zou op deze manier een leger het kasteel binnen kunnen smokkelen. Maurits van Nassau, zag wel wat in het idee en liet Johan van Oldenbarnevelt de details rondom de uitvoering regelen.

Het begin van de operatie
Op 25 februari 1590 stond het schip samen met 75 man klaar, alleen Adriaen van Bergen had zich echter verslapen en kwam veel te laat opdagen. Vervolgens werd er besloten om de volgende dag weer een nieuwe poging te wagen. Ditmaal zag Adriaen van Bergen de operatie niet meer zitten, hij trok zich terug. Maar, twee neven waren echter wel bereid om de taak over te nemen en de manschappen scheepten zich in.

Enkele tegenslagen
Aanvankelijk verliep de operatie met enkele forse tegenslagen. Door het barre weer duurde het ruim twee dagen voordat Breda bereikt werd. Al die tijd zaten de soldaten in de kou te wachten. Pas op 3 maart ’s avonds laat werd de grachten van Breda binnengevaren. Het schip werd door Adriaen van Bergen naar de waterpoort van het Kasteel geloodst. Eenmaal binnen Breda dreigde een ramp: bij een botsing raakte het schip lek en slechts door hard te pompen werd voorkomen dat het schip zonk.

De overwinning
Rond middernacht kwamen de soldaten tevoorschijn uit het ruim. De bezetters van het kasteel werden compleet overrompeld. Hoewel ze zes keer zo veel mannen hadden, vluchtten de bezetters weg of werden ze gevangengenomen. Andere lezingen van het verhaal zeggen dat het kasteel van Breda op dat moment een minimale bezetting had, doordat de Spanjaarden in de stad carnaval vierden. Op 4 maart trok Maurits Breda binnen, waarna de bezetters zich definitief overgaven. De Spanjaarden probeerden direct de stad weer te heroveren, maar door kordaat ingrijpen van Van Oldenbarnevelt, die de stad direct liet bevoorraden, werd dat voorkomen.

Andere Tijden
Het bekende tv-programma Andere Tijden kwam eind 2022 naar Breda voor hun YouTube serie ‘Vestingverhalen’. Onze gids Tino werd gevraagd om ze alles te vertellen over de list met het Turfschip:

Wil je nog meer van dit verhaal weten? Kijk dan op wikipedia of boek een van onze rondleidingen!

Ontdek meer van Breda
Tijdens een fietstocht of stadswandeling ontdek je het hele verhaal over de list met het turfschip van Breda. Herbeleef de historie met onze gidsen, die je alles vertellen over de geschiedenis van Breda. We stoppen onder andere bij de Koepel van Breda, Moby Dick, het Kasteel van Breda en De Ginnekenmarkt